به گزارش قدس خراسان، یکی از موضوعات در دست پیگیری تحریریه قدس خراسان پیگیری موضوع تجمیع و ساخت تصفیه‌خانه برای صنف آبکاران است. نخستین مصاحبه با عنوان «درخواست صنف آبکاران و سماورسازان برای ایجاد تصفیه‌خانه از سال ۹۸ به نتیجه نرسیده است»، در آخرین روزهای بهمن ماه سال گذشته منتشر شد و پس از این تاریخ سه گزارش دیگر در بررسی این مشکل انتشار یافت.
در این مصاحبه، مسئولان صنف آبکاران و سماورسازان عنوان کردند: «با وجود پرداخت هزینه پیش‌پرداخت زمین‌ها در فاز ۴ شهرک صنعتی کلات در سال ۹۸، واگذاری زمین و ایجاد تصفیه‌خانه برای تصفیه فاضلاب حاصل از آبکاری هنوز به سرانجامی نرسیده است».
در پیگیری این موضوع و پس از انتشار گزارش‌ها تلاش شد از شرکت شهرک‌های صنعتی به عنوان سازمان پاسخگو، پاسخ مربوط درباره مسائل صنف آبکاران در انتقال به شهرک صنعتی کلات و حل مشکل تصفیه‌خانه برای این صنف اخذ شود.
الزام واحدهای شهرک صنعتی به رفع آلودگی
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: نکته نخست این است هر واحد تولیدی باید رفع آلودگی خطوط تولید خود را انجام دهد و یکی از هزینه‌های تولید، رفع آلودگی است و در شهرک‌های صنعتی همه واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ملزم هستند فاضلاب واحد خود را به استاندارد مدنظر شرکت شهرک‌ها برسانند تا به تصفیه‌خانه مرکزی قابل انتقال باشد که در استاندارد مشخص شده به عنوان مثال سی‌اودی و بی‌اودی تحویلی واحدها به ترتیب ۲هزار و هزار است.
جعفر فرشچی طوسی ادامه داد: فاضلاب واحدهای آبکاری خاص است و گاهی حاوی سیانور، کروم ۶ ظرفیتی و سایر فلزات سنگین است و تصفیه‌خانه شهرک صنعتی برای این نوع فاضلاب ساخته نشده و نمی‌توانیم از واحدها فاضلاب حاوی این مواد را تحویل بگیریم. واحد ملزم به رفع این آلودگی است تا بتواند تحویل شبکه داخل شهرک بدهد و آن شبکه، فاضلاب با مشخصات مزبور را به تصفیه‌خانه ایجاد شده می‌برد و تصفیه‌خانه براساس تکلیف محیط زیست میزان آلودگی در سی‌اودی و بی‌اودی را به زیر ۲۰۰و ۱۰۰می‌رساند و سپس به هر جا که مدنظر باشد، انتقال داده می‌شود.
وی افزود: ساماندهی صنوف مزاحم و آلاینده بر عهده شهرداری است و شرکت شهرک‌ها نقشی در آن ندارد و این یک کمک بوده است. تصفیه‌خانه و فضای ما برای صنف آبکاران ایجاد نشده؛ اما برای حل مشکل شهر این تصمیم گرفته شد به دلیل اینکه فاضلاب این صنف خاص است، باید تصمیم خاص هم گرفته شود. تصمیم خاص یعنی در نظر گرفتن تمام جوانب. در جلسات آبکاران متعهد شدند خودشان پیش‌تصفیه بزنند و به سطح استاندارد برسانند و شرکت شهرک‌ها این فاضلاب را تحویل بگیرد و در تصفیه‌خانه مرکزی به طور تکمیلی تصفیه کند. این تصمیم در جلسات مختلف استانداری، ستاد تسهیل، فرمانداری و جلسات مختلف عنوان و مصوب شده و مستندات آن وجود دارد که به امضای نماینده آبکاران رسیده؛ اما این آبکاران هستند که تعلل می‌کنند و دلیل آن مشخص نیست؛ اما باید تأکید کرد تعهدات عوض نمی‌شود و پابرجاست.
فرشچی به آمادگی شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین به صنف آبکاران اشاره کرد و گفت: زمین آماده واگذاری است؛ اما باید پیش‌تصفیه تعیین تکلیف شود. گفته‌ایم به موازات واگذاری زمین‌ها ساخت پیش‌تصفیه هم آغاز شود تا زمانی که ساخت واحدها تمام شد و واحدی خواست شروع به کار کند، با مشکل پیش‌تصفیه فاضلاب مواجه نشویم. اگر واحد آماده شود و پیش‌تصفیه حاضر نباشد، مشکلات بدتری رخ می‌دهد. بنابراین تأکید این است که به موازات واگذاری زمین، سیستم پیش‌تصفیه هم آماده شود.
محل ساخت پیش‌تصفیه مرکزی مشخص است
مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: براساس مصوبه کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان در بهمن و اسفند سال ۹۸ تیمی متشکل از نمایندگان اتحادیه آبکاران، سازمان محیط زیست، اداره کل صمت و شرکت شهرک‌ها به صورت میدانی به بررسی و پایش تعداد آبکاران در سطح شهر پرداختند.
عباس هروی ادامه داد: در این بررسی میدانی از تعداد ۱۶۳ واحد آبکاری اعلام شده، کل واحدها شامل واحدهایی که کارشان فقط آبکاری است و واحدهایی که تنها بخشی از فرایند آبکاری را انجام می‌دهند، به تعداد ۷۶واحد و به مساحت مجموعاً چهار هکتار شناسایی و از این واحدها به صورت مستند عکس و فیلم و نقشه‌برداری جی‌پی‌اس تهیه شد و بقیه واحدهای معرفی شده یا واحدهای آبکاری نبودند یا به عنوان مثال واحد صنعتی بوده که کار تولیدی انجام می‌دادند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از آن زمان تاکنون تعداد واحدها افزایش پیدا کرده یا خیر، عنوان کرد: اگر پروانه‌ای داده شده توسط اتحادیه آبکاران بوده؛ اما با توجه به محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌هایی که برای آبکاری وجود دارد، بعید است این اتفاق افتاده باشد.
هروی درباره این پرسش که آیا قرار است پول زمین‌ها پس داده شود، ضمن رد این موضوع گفت: تصمیم کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان مبنی بر ساماندهی آبکاران است و هدف، واحدهای آبکاری بوده و قرار نیست ما یک واحد تولیدی را که در نقطه‌ای از شهر تولید می‌کند، جزو آبکاران به حساب بیاوریم و الزام ایجاد شده برای این ۷۶ واحد بوده و برای این انتقال ۹/۸ هکتار زمین مفید در نظر گرفته شده است.
مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی تشریح کرد: اتحادیه متعهد شده یک تصفیه‌خانه لوکال برای ۷۶واحد صنفی مشخص شده، تهیه کند و فاضلاب استاندارد را تحویل تصفیه‌خانه مرکزی شهرک صنعتی کلات بدهد. در نقشه‌های طراحی شده ۵ هزار متر زمین برای یک پیش‌تصفیه مرکزی در نظر گرفته شده تا همه واحدهای آبکاری فاضلاب خود را به آن نقطه هدایت کنند و پس از رسیدن فاضلاب به استانداردها و ضوابط شهرک‌های صنعتی وارد سیستم تصفیه‌خانه مرکزی شود.
وی خاطرنشان کرد: شاید هر واحد چندان فضایی نداشته باشد تا برای خود تصفیه‌خانه بزند چون جواب نمی‌دهد. برای همین کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان تصمیم گرفته پیش‌تصفیه با خود آبکاران باشد که اتحادیه پیگیر این موضوع بوده است.
هروی با اشاره به پیشینه تجمیع و انتقال آبکاران عنوان کرد: پیش از این (در سال ۸۶) قرار بود شهرداری در شهرک البرز زمین بدهد و این زمین‌ها آماده‌سازی هم شد؛ اما به هر دلیلی این اتفاق نیفتاد و شرکت شهرک‌ها درگیر این موضوع شد. در حال حاضر هم در هیچ یک از مکاتبات انجام شده آبکاران نپذیرفته‌اند پیش‌تصفیه را انجام دهند یعنی زیر بار موضوع نمی‌روند. در جلسات پذیرفته‌اند؛ اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد.
تکلیف شهرداری بر دوش شرکت شهرک‌های صنعتی
معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی به عنوان یکی از افراد مطلع از موضوع گفت: با توجه به اینکه از ابتدا در تمام این مراحل و جلسات حضور داشته و اطلاعات کامل دارم، باید بگویم به لحاظ قانونی اگر بخواهیم بحث کنیم ساماندهی صنوف بر عهده شهرداری است و قانون‌گذار آن را تکلیف کرده تا این کار انجام شود. به لحاظ همراهی چون شهرداری در مقطعی آبکاران را در جاده کلات متمرکز و زمینی را برای این منظور پیش‌بینی و وجهی هم دریافت کرد و در ادامه نتوانست زیرساخت‌ها را تأمین کند، براساس تصمیم گرفته شده در استانداری برای حل مشکل این وظیفه به شرکت شهرک‌ها واگذار شد به طوری که براساس مصوبه ستاد تسهیل در سال ۹۸ و بدون هماهنگی با شرکت شهرک‌ها بخشی از مبلغ واگذاری زمین‌ها به حساب شرکت شهرک‌ها واریز شد.
مجید علیخواه ادامه داد: ساخت تصفیه‌خانه عمومی وظیفه شرکت شهرک‌های صنعتی است تا یک فاضلاب استاندارد را تحویل بگیرد و در نهایت آن را تصفیه کند و این برای همه واحدها از جمله نساجی، سلولزی یا سایر واحدها در شرکت شهرک‌های صنعتی یکسان است. وقتی فاضلاب خاص می‌شود، در تکالیف مشخص شده باید خود واحد تولیدکننده فاضلاب، فاضلاب را به حد استانداردی برساند تا تصفیه‌خانه عمومی دچار اختلال نشود. اگر رعایت این موارد صورت نگیرد و فاضلاب خاص وارد تصفیه‌خانه عمومی شود، خروجی آن به عامه مردم آسیب می‌زند و قانون‌گذار این موارد را پیش‌بینی کرده است.
وی افزود: در صفحه ۱۰ ضمایم قراردادی، صنایع خاص مستقر در شهرک‌های صنعتی مشخص شده که در آن آبکاران و ریخته‌گران نیز وجود دارند و جزو صنایع خاص محسوب می‌شوند. در ادامه در همین دستورالعمل آمده که فلزات سنگین این واحدها در فاضلاب خروجی باید صفر باشد. بنابراین واحدها وظیفه خود را از ابتدا می‌دانند و بار کنترل دستگاه‌های پیش‌تصفیه بر عهده خودشان است؛ اما آبکاران می‌گویند چون ما واحدهای ضعیفی هستیم و نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم، دولت به نیابت ما این کار را انجام دهد. واقعیت این است که دولت وظیفه خود را در ساخت تصفیه‌خانه عمومی انجام داده و دوباره هزینه نمی‌کند.
آمادگی برای واگذاری زمین
معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی ضمن اعلام آمادگی کامل شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین‌های مدنظر آبکاران تأکید کرد: زمین‌ها آماده است و در آخرین جلسه در دفتر فرمانداری مشهد در پایان سال گذشته، قرار بر این شد آبکاران تک‌تک به سازمان محیط زیست استان مراجعه کنند و ساخت پیش‌تصفیه را با شرایط و استانداردی که محیط زیست می‌گوید، متعهد شوند و محیط زیست این تعهد را به شرکت شهرک‌های صنعتی در یک مکاتبه اعلام کند تا شرکت شهرک‌ها زمین را به شخص تعهددهنده تحویل بدهد. پس از اتمام عملیات ساخت واحد و در مرحله بهره‌برداری، دوباره سازنده به محیط زیست مراجعه کند و اطلاع دهد که استانداردها و ضوابط را رعایت کرده‌ام و محیط زیست دوباره به شرکت شهرک‌ها نامه بزند که شرکت شهرک‌ها پایانکار ساختمانی و اداره کل صمت پروانه بهره‌برداری بدهد که آبکاران از این موضوع هم طفره می‌روند و در آن جلسه فرماندار هم اعلام کرد که دولت بودجه‌ای برای این موضوع ندارد.
علیخواه با اشاره به جزئیات بیشتر جلسه یاد شده گفت: در آن جلسه قرار شد هر واحد خودش پیش‌تصفیه بزند و فاضلاب استاندارد را به شرکت شهرک‌ها تحویل بدهد یا اینکه خودشان با محیط زیست توافق کنند و یک پیش‌تصفیه که کار همه واحدها را انجام دهد، در سایت پیش‌بینی شده بسازند و از این دو حالت یکی را انتخاب کنند و مشکلی از طرف شرکت شهرک‌های صنعتی وجود ندارد و ما به تعهدات داده شده در دفتر فرمانداری پایبند هستیم.
رئیس اتحادیه صنف آبکاران و سماورسازان مشهد در مصاحبه خود با قدس خراسان گفته است: «تعداد اعضای این صنف ۶۵۰ واحد صنفی است و ۵۰ مجوز در دست اقدام داریم. در زمین‌های مدنظر دو قسمت وجود دارد؛ یک قسمت برای صنایع آبکاری و قسمت دیگر برای صنایع وابسته که در قسمت آبکاری ۱۵۰واحد از ۲۵۰ واحد آبکاری برای ۵هکتار نام‌نویسی کرده‌اند».
در مقایسه این عدد با عدد ۷۶ واحد صنفی تأیید شده در پایش سال ۹۸، اختلاف عمده‌ای دیده می‌شود که خود جای بررسی دارد.
شرکت شهرک‌ها به عنوان سازمانی که ساماندهی آبکاران مشهد بر دوش آن است، این نقطه‌نظر را مطرح می‌کند که براساس وظایفی که دارد، تنها می‌تواند یک فاضلاب استاندارد و مشخص را تحویل بگیرد. صنف آبکاران و سماورسازان هم به دنبال چاره‌جویی برای مشکلات خود است؛ اما آنچه در این مسئله شاید کمتر به آن پرداخته می‌شود و باید بر آن تأکید مضاعف کرد، به خطر افتادن سلامت مردم مشهد است.
با جست‌وجویی ساده می‌توان از خطرات وجود فلزات سنگین در چرخه محیط زیست آگاه شد. این در حالی است که ساخت و تعیین‌تکلیف تجمیع آبکاران با وجود همه این آگاهی‌ها موضوعی معطل در طول بیش از دو دهه در شهر مشهد است و باید گفت سهم مردم از کشمکش ساخته نشدن تصفیه‌خانه برای آبکاران و سماورسازان، بیماری و آلودگی آب و خاک است. بنابراین باز هم باید پرسید و تأکید کرد در میانه این کشمکش چه کسی ناجی سلامت مردم مشهد خواهد بود؟
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
نظر شما